تکیۀ واژه و گروه در زبان فارسی بر مبنای نظریۀ بهینگی

راضیه شجاعی 1

دانشگاه تهران

محرم اسلامی 2

دانشگاه زنجان

محمود بیجنخان 3

دانشگاه تهران

مقالۀ حاضر به بررسی الگوی تکیۀ زبان فارسی در سطوح کلمه و گروه نحوی میپردازد و نشان

میدهد که در چارچوب نظریۀ واجشناسیِ نوایی، تکیۀ واژگانی در زبان فارسی از الگویی ثابت

پیروی میکند. تکیۀ واژگانی در زبان فارسی تابع قاعدة تکیۀ کلمۀ واجی یعنی راسترو است،

اما در بررسی تکیۀ گروه، رجوع به اطلاعات نحوی و ساخت سازهایِ درونیِ سازة نحوی امری

اجتنابناپذیر است. اصل هستهگریزی (اسلامی، 1379 و 1384 ) بهخوبی از پس تبیین این

مسئله برمیآید. از این روی، پژوهش حاضر در تحلیل دادهها از اصل یادشده بهره میجوید.

هدف دیگر این مقاله، ارائۀ دستور الگوی آهنگ کلمۀ واجی، گروه واژهبست و گروه واجیِ زبان

است. به این منظور، دادههای پژوهش که برگرفتهاند (OT) فارسی در چارچوب نظریۀ بهینگی

از اثر اسلامی ( 1384 ) در چارچوب نظریۀ بهینگی تحلیل میشوند و دستوری با استفاده از

محدودیتهای نقضپذیر بهینگی ارائه میشود.

کلیدواژه ها: تکیۀ واژگانی، تکیۀ گروه، اصل هستهگریزی، واجشناسیِ نوایی، نظریۀ بهینگی.